دیابت عصبی یا قند خون عصبی اصطلاحی است که ممکن است شنیده باشید، اما آیا معنای دقیق آن را می‌دانید. بگذارید در همین ابتدای مطلب این موضوع را شفاف کنیم که بیماری به نام دیابت عصبی وجود ندارد. این اصطلاح در عامه توسط برخی افراد برای توصیف افزایش قند خون در زمان استرس، ناراحتی، عصبانیت و غیره استفاده می‌شود. یا حتی برخی افراد برای توجیه اینکه دیابت ندارند و فقط گاهی اوقات در اثر استرس دچار قند خون بالا می‌شوند از این اصطلاح استفاده می‌کنند.
دیابت عصبی چیست؟
به نقل از «medicalnewstoday» چیزی که به نام دیابت عصبی یا قند خون عصبی می‌شناسیم نوعی اختلال است که با افزایش میزان اضطراب و استرس در افراد ایجاد می‌شود. در این حالت میزان قند خون فرد با افزایش کنترل نشده‌ای روبه‌رو می‌شود که می‌تواند در افراد دیابتی خطرناک باشد.
افزایش قند خون در بدن در زمان استرس، عصبانیت یا شرایط روانی مشابه به خاطر نحوه پاسخ بدن به شرایط استرس‌زا است؛ پاسخی که در طول تکامل ایجاد شده‌است. در این شرایط بدن خود را در حالت جنگ یا گریز می‌بیند و به همین خاطر میزان زیادی انرژی آزاد می‌کند تا ماهیچه‌ها از آن استفاده کنند. در حالت استرس بدن کورتیزول و آدرنالین آزاد می‌کند که باعث می‌شوند میزان گلوکز در خون افزایش یابد. در افراد سالم این قند به راحتی قابل کنترل است. اما اگر سازوکار انسولین از قبل دچار اختلال باشد برای مثال در افراد دیابتی، افزایش کورتیزول و آدرنالین می‌تواند منجر به افزایش بیش‌ازحد قند در خون می‌شود.
آیا استرس می تواند منجر به دیابت شود؟
به نقل از diabetes.org.uk استرس باعث ایجاد دیابت نمی‌شود، اما می‌تواند روی میزان قند خون شما تاثیر بگذارد. وقتی کورتیزول (به دلیل قرار گرفتن در معرض استرس) به طور مزمن افزایش می‌یابد، کنترل گلوکز را حتی در افراد غیر دیابتی دچار اختلال می‌کند.
استرس به تنهایی باعث ابتلا به دیابت نمی‌شود، اما شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ممکن است بین استرس و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ ارتباطی وجود داشته باشد. به عقیده‌ی محققان سطوح بالای هورمون‌های استرس؛ یعنی کورتیزول و آدرنالین، ممکن است باعث اختلال در عملکرد سلول‌های تولیدکننده انسولین در لوزالمعده شوند و میزان انسولین تولیدی آنها را کاهش دهد. که به نوبه‌ی خود ممکن است زمینه را برای ایجاد دیابت نوع ۲ مهیا کند.
از دیگر عوارض استرس در برخی افراد پرخوری است. پرخوری عصبی و در نتیجه‌ی آن افزایش وزن هم می‌تواند عاملی برای ابتلا به دیابت نوع ۲ باشد.
بسیاری از مطالعات این فرضیه را دارند که استرس مزمن به‌ویژه می‌تواند در شروع دیابت نوع یک در افرادی که از قبل مستعد ابتلا به آن هستند، کمک کند.
تاثیر استرس بر بیماران دیابتی چگونه است؟
در بخش‌های قبلی سازوکار استرس، کورتیزول و قند خون را بررسی کردیم و گفتیم که این مکانیسم می‌تواند در افراد دیابتی مشکل‌آفرین شود. در این بخش می‌خواهیم به صورت دقیق‌تر تاثیر استرس و فشار عصبی و افزایش متعاقب قند خون (یا به اصطلاح قند خون عصبی) را در افراد مبتلا به انواع دیابت را بررسی کنیم.
تاثیر استرس روی دیابت نوع ۲
وقتی افراد مبتلا به دیابت نوع دو تحت استرس قرار می‌گیرند، میزان قند خون آنها معمولا افزایش پیدا می‌کند. وقتی سطح کورتیزول در بدن افزایش پیدا می‌کند، باعث می‌شود حساسیت سلول‌ها نسبت به انسولین کمتر شود. طبیعی است وقتی انسولین روی سلول‌ها اثری نداشته باشد، قند موجود در خون وارد سلول‌ها نمی‌شود و در خون انباشته می‌شود. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، سطح قند خون نامتعادل شده و می‌تواند به سطوح خطرناکی برسد، به خصوص اگر اقدامی انجام نشود
تاثیر استرس روی دیابت نوع ۱
این پاسخ به استرس در افراد مبتلا به دیابت نوع یک می‌تواند کمک متفاوت باشد، آنها می‌توانند افزایش یا کاهش در قند خون را تجربه کنند. افزایش قند خون در زمان عصبی شدن در این افراد همانند مبتلایان به دیابت نوع ۲ است. اما کاهش قند خون در اثر سندروم خستگی آدرنال اتفاق می‌افتد که به نوبه‌ی خود در اثر استرس مزمن و طولانی‌مدت ایجاد می‌شود. در این حالت استرس طولانی‌مدت باعث تخلیه کورتیزول از غدد آدرنال می‌شود و در نتیجه سطح کورتیزول در خون کاهش پیدا می کند. در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱، تولید ناکافی هورمون‌هایی مانند کورتیزول می‌تواند باعث ایجاد بی‌تعادلی در هورمون‌هایی شود که برای تنظیم سطح قند خون ترشح می‌شوند.
آیا فشار عصبی باعث بالا رفتن قند خون می شود؟
وقتی بدن در شرایط استرس‌زا و تنش قرار می‌گیرد، هورمون‌هایی مثل کورتیزول و آدرنالین ترشح می‌کند. ترشح این هورمون‌ها در واقع فرایند طبیعی است که بدن در واکنش به استرس وارد شده تولید می‌کند، اما حاصل این تنش وارد شده به فرد، بالا رفتن فشار خون، افزایش قند خون و ضربان قلب فرد است. حال فرض کنید که بدن به صورت مداوم در شرایط تنش‌زا و استرسی قرار بگیرد. در صورتی که در بلند مدت این اتفاق تکرار شود باید منتظر مشکلات زیر بود:
- بالا رفتن فشار خون
- اضطراب مزمن
- بیماری‌های قلبی
- افسردگی
- مشکلات خواب
- سر درد.
در واقع، استرس عامل اصلی افزایش گلوکز خون محسوب می‌گردد. هرچند که این مشکل در افراد سالم موقتی است و بعد از رفع استرس، میزان قند خون پایین می‌آید، اما اگر بیماران دیابتی با شرایط استرسی مواجه شوند اوضاع خطرناک خواهد شد، چراکه ممکن است کنترل قند خونشان دچار مشکل شود. احتمال تاثیرگذاری دیابت عصبی ناشی از استرس روی کلیه‌ها و غدد فوق کلیوی هم در بیماران دیابتی بالا است. بنابراین، بیماران دیابتی مبتلا به قند خون عصبی باید به دنبال روش‌هایی برای کنترل استرس و حذف تنش از زندگی‌شان باشند. مشاوره دیابت و مشاوره تلفنی روانشناس یا روانپزشک می‌تواند تا حد زیادی به حل این مشکل کمک کند.
علائم دیابت عصبی چیست؟
وقتی بحث از علائم دیابت عصبی است، منظورمان بیشتر همان علائم فیزیکی استرس است که عبارت‌اند از:
- سردرد
- درد یا تنش عضلانی
- مشکلات خواب، زیاد یا کم خوابیدن
- احساس عمومی بیماری
- خستگی.
هرچند علائم دیابت عصبی یعنی تاثیر استرس بر قند خون در افراد دیابتی کمی متفاوت است. در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ استرس باعث افزایش قند خون یا هایپرگلیسمی می‌شود که علائم زیر را دارد:
- تشنگی شدید
- دهان خشک
- ضعف
- سردرد
- تکرر ادرار
- تاری دید
- حالت تهوع
- گیجی
- تنگی نفس.
دیابت عصبی (یعنی تاثیر استرس بر قند خون) در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ می‌تواند هم باعث افزایش قند خون شود که علائم بالا را ایجاد می‌کند و همچنین می‌تواند منجر به افت قند خون یا هایپوگلیسمی شود که علائم زیر را ایجاد می‌کند:
- گرسنگی
- تحریک پذیری
- مشکل در تمرکز
- خستگی
- تعریق
- گیجی
- ضربان قلب سریع
- لرز
- سردرد.
درمان دیابت عصبی
همان‌طور که بارها در این مطلب به آن اشاره کردیم، دیابت عصبی یک اصطلاح در زبان مردم برای توصیف افزایش قند خون در زمان استرس یا فشار عصبی است. از این رو شاید تنها درمانی که برای این مشکل می‌توان توصیه کرد، شناسایی استرس‌های و انجام روش‌هایی برای کنترل آن است. از این رو انتخاب سبک زندگی سالم و دوری از استرس از روش‌های مهم در کنترل و درمان قند خون عصبی است. حذف دخانیات و انجام ورزش منظم و کم کردن عوامل استرس‌زا و تنش می‌تواند برنامه سلامتی جامعی برای درمان دیابت عصبی باشد.
انجام ورزش‌های سبک و یوگا، مدیتیشن و مراقبه از جمله روش‌هایی هستند که برای درمان قند خون عصبی توصیه می‌شوند، چراکه با آرام کردن ذهن و روان می‌توان تنش و استرس ناشی از زندگی روزمره را به حداقل رساند. همچنین بهتر است کارهایی را انجام دهید که استرس زندگی را از شما دور می‌کنند، برای مثال با دوستان و عزیزانتان وقت بگذرانید یا سفر کنید.
از آن رو که این عارضه در بیماران دیابتی می‌تواند مشکل‌آفرین باشد، توصیه‌ی ما انجام روتین چکاپ افراد دیابتی است. به این صورت می‌توانید قند خون را بهتر کنترل کنید و از عوارض آن دوری کنید.
ممنون که تا اخر این وبلاگ با ما همراه بودید در بخش فروشگاه سایت دستگاه و نوار تست قند خون موجود میباشد خوشحال میشیم که نظرات پیشنهاداتتون را با ما به اشتراک بگذارید
دیدگاه خود را بنویسید